Van CV ketel naar Warmtepomp - Luxe of Zuinig gaat ervoor

Luxe of Zuinig heeft er lang over nagedacht. Een heleboel berekeningen gemaakt, informatie ingewonnen, gelezen en offertes aangevraagd. Maar het is gebeurd. Ik heb de stap genomen om een warmtepomp te bestellen. Hoe kwam ik tot deze beslissing?

Waarom nu een warmtepomp?

We hebben ons huis door de jaren heen flink onder handen genomen. Vanaf 2011 is er een nieuwe voordeur gekomen en in 2013 zijn er nieuwe kozijnen ingekomen met de hoogste isolatiewaarde met triple glas. In 2016 hebben we de beneden verdieping helemaal aangepakt en in 2018 de eerste en de zolder. Ons gasverbruik is hiermee gedaald naar rond de 750 tot 1000 m3 gas.

Ik speelde ook al langer met de gedachte om volledig over te gaan naar een warmtepomp, maar wist niet zeker of ik het aandurfde. Zeker omdat wij alleen radiatoren in huis hebben en deze prima zijn voor hogere temperaturen maar niet voor lage temperaturen zonder hulpmiddelen. Ik wilde daarom nog 1 “winter” meemaken en wat testjes uitvoeren.

Al jaren verwarmen wij met maximaal 50 graden wat meer dan prima gaat. Maar dit jaar wilde ik testen of het ook werkte op 45 graden. Het antwoord daarop is volmondig ja. Ook die temperatuur is voldoende om ons huis mee op te warmen, wij zetten de kachel uit in de nacht dus het is echt opwarmen van het huis.

In principe is 45 graden voldoende “laag” voor een warmtepomp om efficiënter te zijn dan een CV ketel. Maar om daadwerkelijk gebruik te kunnen maken van een hoge COP wilde ik ook eens weten hoe het nu zou gaan met een nog lagere aanvoertemperatuur maar daarbij wel gebruik makend van 24 uursverwarming. Met andere woorden, op temperatuur houden van het huis en dna kijken hoeveel wij hebben verbruikt.

Zo gezegd, zo gedaan en afgelopen week was het “kouder” met temperaturen die onder nul bleven, geen zon, maar ook geen wind. Ideaal om natuurlijk dit nu eens goed te testen.

Maar, ik wist dat als ik een nog lagere temperatuur in de radiatoren zou gooien dat ik moest gaan werken aan een vorm van convectie opwekken. Daarom had ik een heatbooster gekocht (niet de kant en klare, maar degene waar je zelf ventilatoren voor moet kopen en aansluiten) om dit voor elkaar te krijgen op het grootste probleem qua radiator. De convectorput. 

Het resultaat

Het huis heb ik de eerste dag opgewarmd met 45 graden aanvoer temperatuur. Dat werkte uiteraard prima. Maar de echte test was om gedurende 48 uur de cv ketel aan te laten en te zien hoe ons gasverbruik zou zijn op die momente, evenals wat de aanvoer temperatuur zou worden van de CV ketel om dit te kunnen handhaven.

Het resultaat is als volgt:

- Aanvoer temperatuur vanuit cvketel verlaagde naar 36 graden aanvoer en bleef dit voor de volgende 48 uur lang.

- temperatuur huis bleef netjes 19 graden

- verbruik per 24 uur in gas: 10 m3

- Gemiddelde etmaal temperatuur over deze periode: -1,4

De ketel was hierbij alleen maar aan het pendelen wat het niet veel efficiënter maakte natuurlijk. En ik had slechts 1 radiator met een ventilator. Maar het is as close as I can get it for now.

Met deze gegevens heb ik bepaald wat mijn energiebehoefte zou zijn bij een warmtepomp. Rekening houdend met dat 1 m3 gelijk staat aan ongeveer 9,7kWh. En geen rekening houdend met eventueel verlies van de ketel zelf.

In onze regio wordt het niet zo koud als in het oosten van het land en daarom dimensioneer ik hem op maximaal -7.

Uitgaande van 24 uur bedrijf, waarbij ik 1 uur voor sanitair warm water opwarmen neem en 3 uur voor defrosts op een dag hou ik 20 uur over wat gespendeerd kan worden aan verwarmen van de woning.

Hiermee kom ik dan uit op de volgende berekening.

Op basis van buitentemperatuur die naar -7 zal gaan moet ik het gasverbruik op basis van 24 uur extrapoleren naar een verbruik bij die temperatuur. 

Hier geldt dat je de temperatuurverschil tussen buiten en binnen neemt als basis value en dit vermenigvuldigd met de gewenste temperatuur.

In mijn geval geldt dan het volgende:

(19 - -7) / (19 - -1,4) * 10 = 12,74 m3 gas bij een buitentemperatuur van -7. 

Dit moeten we nu vermenigvuldigen met kWh dus 12,74 * 9,7 = 123,627 kWh aan vermogen dat we nodig hebben.

Als ik dit dan deel door het aantal draaiuren voor de verwarming kom ik uit op 123,627 / 20 = 6,18 kW vermogen dat ik nodig zal hebben.

Dit is uiteraard een moment opname, en afhankelijk van zoveel variabelen dat het slechts een indicatie is. Daarom heb ik dezelfde exercitie gedaan voor alle dagen dat het onder nul was en ons gasverbruik genoteerd van de afgelopen 8 jaar. (Gelukkig heb ik alle data beschikbaar ;-))

Daaruit kwam het antwoord dat we gemiddeld gezien over de laatste 8 jaar, extrapolerend op dezelfde manier naar de design temperatuur dat we uitkomen op een warmtepomp van 5,7 kW.

Maar alleen als het ooit deze temperatuur bereikt.

Aangezien ik deze data gewoon beschikbaar heb kan ik ook zeggen dat ik in al die jaren dat wij hier wonen, inmiddels alweer 14 jaar, slechts 1x is gebeurd dat deze temperaturen zijn bereikt. Namelijk  in februari 2012 waarin het zelfs -11,4 is geworden voor een etmaal. En het twee weken lang heeft gevroren. En het daarvan 4 dagen inderdaad kouder is geweest dan -7. Maar dat is ook wel een uitzonderlijke situatie.

Maak je je geen zorgen?

Strikt genomen kan je dus zeggen, je moet een grotere warmtepomp nemen. En dat klopt, het is kiele kiele. Maar als je in de afgelopen 8 jaar 0x is voorgekomen en in de afgelopen 14 jaar slechts 4 dagen dat ik het niet zou halen zijn er gelukkig goedkopere oplossingen om het warm te houden dan nu een warmtepomp te nemen die dit extreme scenario zou halen en in de tussentijd minder efficient is omdat deze meer vermogen vraagt.

Alternatief 1: Bij de warmtepomp geldt dat ik ook een backupheater heb meebesteld van 3kW. Deze springt bij zodra het deze temperaturen bereikt en zal helpen het water (zowel sanitair warm water als verwarming) op te warmen. Welliswaar voor COP1. Maar dat zei dan zo.

Alternatief 2: Ik verwarm mijn huis nu ook met COP1 kacheltjes en dat werkt meer dan prima. Met 2 van 2kW houden we de beneden verdieping en eerste verdieping prima op temperatuur. In het geval van deze extreme kou hebben we deze bij de hand om bij te stoken.

Met andere woorden, ik heb 7kW additionele capaciteit beschikbaar voor die dagen dat het eens kouder in een etmaal wordt dan -7. Maar de keren dat dit nodig zal zijn zullen op 1 hand te tellen zijn. In de tussentijd zal in 99% van de gevallen de verwarming efficienter en goedkoper zijn om te draaien.

Kosten / Baten

De drie offertes scheelde nogal in oplossing en nog meer in prijs. Zo vroeg de ene verkoper exclusief subsidie 17.000 euro. De ander 16.000 euro. En de laatste 13.000 euro. Tja dat het verschilt had ik verwacht, maar zo een verschil…. Met ook nog eens verschillende adviezen dat verbaasde mij toch enorm en ik ben dan ook blij dat ik zelf goed heb nagedacht over wat ik precies wil en hoe ik het wil inrichten waardoor ik ook gerichte en detail vragen kon stellen waarop één verkoper, de duurste ook nog, zich volledig vast zette in een onzin verhaal waar ik gaten in kon prikken.  Het verschil tussen de andere twee kon ik niet verklaren gezien ze precies hetzelfde offereerde, maar blijkbaar had de één er geen zin in ofzo dat de prijs daarom zo hoog is geworden.

Uiteindelijk inclusief subsidie komt 11.405 euro.

Nog steeds een smak geld. Maar aangezien onze ketel ook anders vervangen moet gaan worden, 15+ jaar oud, kan ik makkelijk 3000 euro eraf halen qua kosten. Wat resulteert in 8.405 euro aan netto kosten.

Again. Nog steeds een hoop geld, maar nu komt er een leuk trucje van de warmtepomp ten op zichtte van een CV ketel.

Wat valt er weg:

1. CV ketel onderhoud a 201,72 euro per jaar

2. Netbeheer kosten Gas a 247,16 euro per jaar

3. Jaarlijkse gaskosten a 1340 euro per jaar (uitgaande van 1,34 per m3)

Bovenstaande is een besparing van 1788,88 euro per jaar!

Daar staat tegen over dat mijn elektraverbruik uiteraard stijgt.

Uitgaande van 1000 m3 gas verbruik en een gemiddelde COP van 4,5 kom ik uit op een additioneel elekltra verbruik van 2155 kWh.

De kosten hiervan (exclusief saldering nog 2 jaar) met een elektraprijs van 0,34 zijn dan 732,88 euro.

1788,88 - 732,88 = 1055,99 euro per jaar besparing

Ja dat lees je goed. Een besparing van 1055,99 euro per jaar!

Afgezet tegenover de investering van 8405 euro kom ik dan op een terugverdientijd van 8 jaar.

Terugverdientijd?

Eigenlijk helemaal niet boeiend natuurlijk, want als ik de cv ketel had vervangen voor een andere cv ketel had ik ook niet over terugverdientijd gesproken. Maar dat is dus wel wat we kunnen stellen op basis van bovenstaande. Een warmtepomp is gewoon veel goedkoper over de linie heen. Zeker als je richting een aanvoer temperatuur kan van 35 graden en lager. Op de echt koude dagen vermoed ik dat hij niet zuiniger zal zijn dan een CV ketel. Maar de COP moet inzakken naar lager dan 1.9 om een CV ketel rendabeler te maken en de keren dat dit gebeurd zal op 1 hand te tellen zijn ben ik bang waardoor het over de linie een no-brainer is om hiervoor te gaan.

Hoe nu verder?

Nou ik heb hem dus besteld, er komt een schouw aan om alles definitief te bepalen en daarna moet een afspraak geplan worden. Verwachting was eind maart, maar ik vermoed dat dit ergens april zal gaan worden dus maak niet meer dit stookseizoen mee. In de tussentijd moet ik zelf aan de gang om meer heatboosters te kopen voor onder de radiatoren want die heb ik zeker nodig. Ik begin daarmee met drie stuks waarbij 1 reeds operationeel is. Als ik er later meer nodig heb kan ik die altijd nog kopen.

In ieder geval ben ik erg benieuwd naar de installatie en verdere stappen. Maar ik heb er in ieder geval zin in!